الهیّات تاریخ پژوهش در مبانی کلامی فلسفة تاریخ گردش فرجام شناسانه در اندیشه جوآکیم فیوره‌ای(1202-1135م) و اندیشة تاریخی-کلامی(نقد و بررسی)

نوع مقاله : تخصصی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ، عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور تهران ایران

چکیده

سده­های میانه، دوره­ای درخشان از امکانات فلسفی است که مقدمات ظهور مبانی دنیای مدرن را فراهم کرده است. نسبت میان دورة مدرن و دورة پیش از آن و انتقال و دگرگونی مفاهیم در این فرآیند، بحث بسیار بنیادی است. تفکر تاریخی ریشه­های خود را در مبانی کلامی دارد و از وجوه گوناگون، از تفکر فرجام­شناسانة دینی هم ریشه گرفته است با تأکید بر این امر که تاریخ صرفاً گذشته نیست، بلکه آینده و انتظارآن نیز هست و همین امر، نقش اساسی در اندیشة تاریخی برعهده دارد. این پژوهش متکی بر نقد کتاب « الهیات تاریخ؛ پژوهش در مبانی کلامی فلسفه تاریخ؛ گردش فرجام­شناسانه در اندیشة جوآکیم فیوره­ای و اندیشة تاریخی-کلامی نگارش یافته است. این اثر  با نگاه ویژه به اندیشة فرجام­شناسی یهودی-مسیحی، تحولات سده­های میانه را که نقشی اساسی در فهم دقیق تفکر تاریخی دارد، بررسی می­کند. درخصوص الهیات یهودی و مسیحی تأکید بر اندیشه­های یوآخیم فیوره­ای است. یوآخیم اندیشة فرجام­شناسانه و غایتمند را در الهیات به عنوان یکی از راه­های ترقی و پیشرفت انسان امروزی قلمداد می­کند. مقالة حاضر با بیان برخی از آرای یوآخیم فیوره­ای، سعی در فراهم کردن نمایی کلی از پرسش و گمانه­هایی در مورد الهیات تاریخ در نگاه او را دارد و در نهایت، نقد و پرسش­هایی را که وارد کرده، تاحدودی مطرح و پاسخ را بیان می­کند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاجری، هاشم(بی­تا) درس گفتارهایی دربارة فلسفه تاریخ(جزوة فتوکپی)، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
ارسطو(1378) اخلاق نیکوماخوس، ترجمة حسن لطفی، تهران، خوارزمی.
-الیاده، میرچا(1365) اسطورة بازگشت جاودانه؛ مقدمه­ای بر فلسفة تاریخ، ترجمة بهمن سرکاراتی، تبریز، نشر نیما.
-بلوخ، مارک(1363) جامعة فئودالی، ترجمة بهزاد باشی، تهران، آگاه.
حجاریان،  سعید(1377) جرقه تاریخیگری در قرون وسطای متاخر(تاملاتی در اندیشه یواخیم فیوره ای)، گفتمان بهار.
دورانت، ویل(1376) تاریخ تمدن«عصرایمان»، ترجمه گروه مترجمان، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
-رضوی، سید ابوالفضل(1395) فلسفة تاریخ، تهران، دانشگاه پیام نور.
-ژیلسون، آتین(1366) روح فلسفه قرون وسطی، ترجمة ع. داوودی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سالاری، زینب و برزویی، مجتبی(1389) «نسبت بین الهیات و تاریخ در آراء ولفهارت پانن برگ»، الهیات تطبیقی، سال سوم، شماره سوم.
فروند، ژولین(1362) آراء و نظریه­ها در علوم انسانی، ترجمة علی محمد کاراوان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
-کاپلستون، فردریک (1376) تاریخ فلسفه،ج1، یونان و روم، ترجمة سید جلال الدین مجتبوی، تهران، علمی و فرهنگی و سروش.
-گالوی، آلن(بی­تا) الهیات تاریخ پانن برگ، ترجمة مراد فرهادپور، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.
-مانهایم، کارل(1355) ایدئولوژی و اتوپیا؛ مقدمه­ای بر جامعه­شناسی دانش.
-وفایی، مهدی(1396) الهیات تاریخ؛پژوهش در مبانی کلامی فلسفه تاریخ، جلد اول، گردش فرجام­شناسانه در اندیشه جوآکیم]یوآخیم [فیوره­ای و اندیشه تاریخی-کلامی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.