نقدی بر کتاب:سنت ترجمه در عصر ایلخانان و تیموریان

نوع مقاله : یادداشت

نویسنده

پژوهشگر تاریخ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

چکیده

این کتاب به قطع رقعی در 251 صفحه و دارای سه فصل است. در فصل نخست سنت ترجمه در دوران ایلخانان، در فصل دوم سنت ترجمه در فاصله میان ایلخانان و تیموریان و در فصل سوم سنت ترجمه در دوران تیموریان مورد بررسی قرار گرفته است. ایشان برای تبیین موضوع از "نظریه عمل" پییر بوردیو جامعه شناس فرانسوی بهره برده اند. مقدمه 17 صفحه ای کتاب در واقع برای تشریح "نظریه عمل" بوردیو است. بوردیو برای فرا رفتن از دو سنت عینیت گرایی و ذهنیت گرایی در عرصه جامعه شناسی، رابطه را اساس نظریه خویش قرار داد و سه مفهوم میدان، عادت واره و سرمایه را برای تبیین کنش اجتماعی به کار برد.[1] کتاب دارای سخن پایانی یا نتیجه گیری است. فهرست منابع مورد استفاده (فارسی، عربی، انگلیسی) در پایان کتاب آمده است. کتاب فاقد فهرست اعلام است. در این کتاب نویسندگان تلاش کرده اند تا سنت ترجمه را در فاصله زمانی 654 – 911 هجری بررسی کنند. به همین دلیل فصل نخست به دوران ایلخانان از 654- 750 هجری قمری اختصاص دارد که در آن ابتدا به حمله مغول و تاسیس سلسله ایلخانان پرداخته شده و بعد وضعیت زبان، ادبیات و فرهنگ در عصر ایلخانان مورد بررسی قرار گرفته است. نهضت فارسی نویسی و نهضت ترجمه دو موضوع مهم هستند که نویسندگان آنها را به ترتیب در دوران هلاکوخان، آباقاخان، تکودار، ارغون خان، گیخاتوخان، بایدوخان، غازان خان، سلطان محمد خدابنده اولجایتو و ابو سعید بهادرخان گزارش کرده اند. فصل دوم از 740 – 771 به سنت ترجمه در دوران فترت پرداخته است و منظورشان از دوران فترت سلسله های محلی حاکم بر ایران آل مظفر، آل جلایر، اتابکان لرستان، سربداران، امرای چوپانی و طغاتیموریان است که هر کدام بخش هایی از ایران را در دست داشتند. البته در این فصل فقط وضعیت ترجمه در دوران آل مظفر، آل جلایر یا ایلخانان و خاندان اینجو بررسی شده اند. فصل سوم به سنت ترجمه در دوران تیموریان یعنی از 771 – 911 اختصاص دارد. در این فصل به حمله تیمور و تاسیس سلسله تیموریان، اوضاع زبان و ادبیات فارسی در این دوره، و سرانجام وضعیت ترجمه در دوره حکومت تیمور، شاهرخ شاه، الغ بیگ و سلطان حسین بایقرا پرداخته شده و پایان بخش این فصل نوشته ای تحت عنوان "از نهضت ترکی نویسی تا نهضت ترجمه به ترکی" است. هر سه فصل دارای سخن پایانی است.



[1]     سنت ترجمه در عصر ایلخانان و تیموریان، سعیدی، مریم و معاذالهی، پروانه، صص 18 و 19

کلیدواژه‌ها

موضوعات


سنت ترجمه در عصر ایلخانان و تیموریان
نویسندگان: مریم سعیدی و  پروانه معاذالهی، ناشر: نشر قطره، چاپ دوم، 252 صفحه، شمارگان 200 نسخه.سال نشر 1394.